دکتر نصیر دشتی، مورخ و محقق در پنجمین کنفرانس بین‌المللی با عنوان بلوچستان از سوی جنبش ملی بلوچ (بی ان ام) در ژنو، به بررسی چالش‌ها و مبارزات ملت بلوچ تحت حاکمیت پاکستان پرداخت. وی سخنرانی خود را با تمرکز بر ساختار خاص دولتی و ایدئولوژی خودبزرگ‌بینانه دشمن، یعنی پاکستان، که بلوچ‌ها با آن مواجه‌اند، آغاز کرد.
وی گفت که پاکستان در تاریخ مبارزات آزادی بخش ملی کشوری منحصر به فرد است؛ کشوری که ظاهراً از استعمار رها شده اما ایدئولوژی آن نه در سرزمین خود بلکه در مرکز لندن شکل گرفته است. زبان رسمی که پاکستان ادعا می‌کند زبان ملی است، زبانی نیست که توسط هیچ‌یک از اقوام ساکن در داخل مرزهای پاکستان استفاده شود.
دکتر دشتی با نقد ساختار دینی خودخوانده پاکستان تأکید کرد که روشنفکران و برنامه‌های درسی این کشور ادعا می‌کنند دولت پاکستان هدیه‌ای از سوی خداوند است، مفهومی که در هیچ کشور دیگری در جهان دیده نمی‌شود. او اظهار داشت که به اصطلاح روشنفکران این کشور است که این کشور توسط خدا آزاد شده است. هیچ‌کدام از مناطق تشکیل‌دهنده آن مانند پنجاب، سند، پختونخوا و بلوچستان در زمان استقلال هیچ‌گونه جنبش آزادی‌خواهانه‌ای نداشته‌اند. امروز این کشور نه تنها بر بلوچ‌ها، بلکه بر تمامی ساکنان جنوب آسیا تحمیل شده و به آنان آسیب می‌رساند.
در ادامه سخنرانی، او به داستان تاریخی فتح بخارا توسط چنگیزخان اشاره کرد؛ زمانی که رهبران مذهبی از او تقاضای رحمت کردند و خشم خداوند را به او هشدار دادند. چنگیزخان در پاسخ ادعا کرد که خود تجسم اراده خداوند در آن زمان است. دکتر دشتی با این اشاره تاریخی، رنج ملت بلوچ تحت حاکمیت پاکستان را با نابودی شهرهای گذشته توسط فاتحان مقایسه کرد و اعمال پاکستان را شبیه مغول‌ها در بخارا دانست که برای بلوچ‌ها، پشتون‌ها، سندی‌ها و تمام جنوب آسیا مصیبت‌آور است.
علاوه بر این مقایسه‌های تاریخی، دکتر دشتی به تهدیدات فوری و جدی که بلوچستان با آن‌ها مواجه است نیز پرداخت. او به دو چالش عمده اشاره کرد: سرکوب فعالان صلح‌جو و پروژه حصارکشی اطراف گوادر.
وی ابتدا توضیح داد که چگونه دولت پاکستان با ممنوع الخروج کردن فعالان به آن‌ها برچسب تروریستی زده است. وی گفت: «جوانان ما که به‌طور مسالمت‌آمیز علیه بهره‌برداری از منابع و مفقودی های اجباری اعتراض می‌کنند، اکنون به‌عنوان تروریست شناخته می‌شوند. این برچسب به دولت اجازه می‌دهد که حرکات آن‌ها را محدود کند و ارتش بتواند آن‌ها را به اهداف آسان برای قتل‌های غیرقانونی تبدیل کند.»
وی هشدار داد که این روند جان جوانان بلوچ را در خطر جدی قرار داده است و دولت می‌تواند آن‌ها را دستگیر کند، به‌طور غیرقانونی بکشد و سپس ادعا کند که این افراد به‌اصطلاح تروریست در عملیات‌های مخفی کشته شده‌اند. او پیش‌بینی کرد که این روند به‌طور حتم منجر به افزایش خشونت و سرکوب در منطقه خواهد شد.
مسئله مهم دیگر که وی به آن پرداخت، حصارکشی اطراف گوادر بود؛ پروژه‌ای که توسط چین و به‌عنوان بخشی از طرح کمربند و جاده تأمین مالی شده است. وی توضیح داد که دولت پاکستان با حمایت چین در حال حصارکشی تمام شهر گوادر، از جمله فرودگاه بین‌المللی و مناطق مجاور آن است. این حصار نه تنها به‌صورت فیزیکی، بلکه به‌عنوان نمادی از ایجاد یک محاصره چینی در بلوچستان ظاهر شده است. وی این پروژه را یک طرح استعماری توصیف کرد که منجر به ایجاد منطقه‌ای تحت کنترل کامل ارتش آزادی‌بخش خلق چین شده است.
دکتر دشتی هشدار داد که این تحولات عواقب اقتصادی، سیاسی و اجتماعی خطرناکی برای ملت بلوچ خواهد داشت. وی گفت که این منطقه به اولین مستعمره سوسیالیستی در جنوب آسیا تبدیل شده و از بلوچستان جدا شده است. وی تأکید کرد که اثرات این روند برای مردم بلوچ ویرانگر خواهد بود.
در پایان، دکتر نصبر دشتی از تمام سازمان‌ها و فعالان سیاسی بلوچ خواست تا به جدیت این تهدیدات پی ببرند و اقدامات جدی انجام دهند. وی گفت: «این رویدادها بی‌ربط نیستند و تأثیرات بلندمدتی بر آینده اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ما خواهند داشت. اکنون زمان ایستادگی در برابر این بی‌عدالتی‌هاست، قبل از اینکه دیر شود.»
برای مطالعه کامل این سخنرانی به لینک زیر مراجعه کنید:
دکتر نصبر دشتی، نویسنده مشهور در زمینه مسائل بلوچ، چندین کتاب تأثیرگذار از جمله «درگیری بلوچ با ایران و پاکستان: جنبه‌های مبارزه برای استقلال ملی» (2017)، «بلوچ و بلوچستان: روایتی تاریخی»* (2012)، «دولت بلوچ»* (2012)، «صدای عقل»* (2008)، و «بلوچ در چشم‌انداز» (2008) را به رشته تحریر درآورده است. آثار و مقالات متعدد او ژئوپلیتیک جنوب آسیای مرکزی، با تمرکز ویژه بر بلوچستان و سند را به‌طور گسترده تحلیل کرده‌اند.
